مقدمه:
سلطنت عمان با درک اهمیت استانداردهای فنی در توسعه پایدار، در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری قابل توجهی در ایجاد و به‌روزرسانی چارچوب‌های نظارتی فنی انجام داده است. این کشور با اتکا به موقعیت استراتژیک خود در خلیج فارس و با بهره‌گیری از تجربیات بین‌المللی، نظام استانداردسازی جامعی را توسعه داده که همسو با آخرین پیشرفت‌های فناوری جهانی است.
۱. نظام استانداردسازی ملی:
عمان با تأسیس «سازمان استانداردسازی عمان» در سال ۲۰۱۸، گام بلندی در نظام‌مند کردن فرآیند استانداردسازی برداشت. این سازمان مسئولیت هماهنگی با نهادهای بین‌المللی مانند ISO و IEC را بر عهده دارد. در حال حاضر، بیش از ۵۰۰۰ استاندارد ملی در حوزه‌های مختلف صنعتی و فنی در عمان به تصویب رسیده که حدود ۷۰٪ آنها منطبق بر استانداردهای بین‌المللی هستند.
۲. استانداردهای ارتباطات و فناوری اطلاعات:
سازمان تنظیم مقررات ارتباطات (TRA) عمان به عنوان نهاد ناظر بر این حوزه فعالیت می‌کند. مهم‌ترین اقدامات شامل:
-
استقرار کامل IPv6 تا سال ۲۰۲۵
-
الزام اپراتورها به رعایت استاندارد ۳GPP Release 16 برای شبکه‌های 5G
-
اجرای سخت‌گیرانه پروتکل‌های امنیتی مبتنی بر چارچوب NIST
-
توسعه مراکز داده منطبق با استاندارد TIER III
۳. استانداردهای صنعتی و مهندسی:
عمان در این حوزه از سه لایه استاندارد استفاده می‌کند:
-
استانداردهای GCC برای کالاهای اساسی
-
استانداردهای بین‌المللی (ISO, ASTM, BS) برای محصولات صنعتی
-
استانداردهای اختصاصی عمان برای پروژه‌های استراتژیک
۴. امنیت سایبری:
سیاست‌های امنیت سایبری عمان بر سه محور استوار است:
-
چارچوب ملی امنیت سایبری (مطابق با ISO 27001)
-
سامانه ملی پاسخ به حوادث سایبری (CSIRT)
-
الزامات سخت‌گیرانه رمزنگاری (استانداردهای NIST FIPS 140-2)
۵. انرژی و محیط زیست:
عمان در حال انتقال از استانداردهای سنتی به استانداردهای پایدار است:
-
استانداردهای جدید ساختمان‌های سبز (LEED Gold)
-
پروتکل‌های دقیق پایش آلایندگی (مطابق EPA)
-
استانداردهای پیشرفته انرژی تجدیدپذیر (IEC 62446-1:2023)
۶. شهرهای هوشمند:
برنامه جامع شهر هوشمند عمان شامل:
-
استانداردهای یکپارچه IoT (مبتنی بر ITU-T Y.4200)
-
پروتکل‌های حمل‌ونقل هوشمند (ISO/TC 204)
-
زیرساخت‌های دیجیتال مطابق با استانداردهای ETSI
چالش‌ها و راهکارها:
علیرغم پیشرفت‌های چشمگیر، عمان با چالش‌هایی مواجه است:
-
کمبود نیروی متخصص در استانداردسازی
-
نیاز به روزآمدسازی مستمر استانداردها
-
هماهنگی بین استانداردهای ملی و بین‌المللی
نتیجه‌گیری:
استانداردهای فنی عمان در مسیر تحولی چشمگیر قرار دارند. با وجود چالش‌های موجود، رویکرد نظام‌مند این کشور در استانداردسازی، موقعیت آن را به عنوان یکی از پیشگامان فنی منطقه تثبیت کرده است. سرمایه‌گذاری‌های اخیر در حوزه‌هایی مانند 5G، انرژی‌های تجدیدپذیر و شهرهای هوشمند نشان‌دهنده عزم جدی عمان برای همگامی با تحولات فناوری جهانی است.
